W dniu 15.11.2021 Prezydent podpisał ustawę o zmianach podatkowych przewidzianych w Polskim Ładzie. Jednym z głównych elementów tej ustawy jest zmiana sposobu naliczania składki na ubezpieczenie zdrowotne przedsiębiorców oraz to, że część tej składki nie będzie już odliczana od podatku dochodowego. Nasze biuro rachunkowe przygotowało streszczoną informację o zmianach.
Przedsiębiorcy w zależności od wybranego sposobu opodatkowania będą obliczali składkę zdrowotną w różny sposób a jej wysokość w większości przypadków będzie uzależniona od dochodu uzyskanego w danym miesiącu. Do końca roku przedsiębiorcy mają czas na zastanowienie jaka forma opodatkowania działalności gospodarczej będzie dla nich najkorzystniejsza zarówno pod względem podatkowym, ale także ze względu na kwoty składek ZUS do zapłaty.
W ustawie pojawił się nowy termin określając rok składkowy, który nie pokrywa się z rokiem kalendarzowym tak jak to było obecnie. Nowy rok składkowy będzie obejmował okres od 1 lutego danego roku do 31 stycznia roku następnego. Co do zasady podstawę wymiaru składki zdrowotnej stanowi dochód z działalności gospodarczej, czyli przychód pomniejszony o koszty uzyskania tego przychodu oraz składki społeczne. W styczniu 2022 roku będą obowiązywać przepisy przejściowe, które zakładają, że w deklaracji za styczeń podstawą składki zdrowotnej będzie 75% przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce za rok 2021. Konkretna kwota zostanie podana jak co roku pod koniec stycznia 2022 po podaniu przez GUS wysokości przeciętnego wynagrodzenia. Powyższa sytuacja będzie dotyczyć osób rozliczających się według skali podatkowej lub podatku liniowego. Zmianie ulega także termin płatności składek ZUS ? obecnie przedsiębiorcy opłacają składki do 10-tego lub 15-tego dnia miesiąca w zależności od tego czy opłacając składki ZUS tylko za siebie czy zgłaszają do ubezpieczeń także inne osoby. W Nowym Ładzie termin zapłaty składek ZUS został zrównany z terminem płatności podatku dochodowego tj. do 20-tego dnia miesiąca.
Deklaracja rozliczeniowa ZUS za luty będzie zawierała kwotę składki zdrowotnej wyliczonej na podstawie przychodów/dochodów uzyskanych w styczniu, a termin płatności będzie do 20-tego marca.
| Forma działalności | Podstawa wymiaru składki zdrowotnej | Wysokość stawki | Wysokość składki zdrowotnej | Warunki |
| Skala podatkowa | Dochód | 9% | 9%*dochód | Nie mniej niż 9% minimalnej krajowej (270,90 zł w roku 2022) |
| Podatek liniowy | Dochód | 4,9% | 4,9%*dochód | Nie mniej niż 9% minimalnej krajowej (270,90 zł w roku 2022) |
| Ryczałt ewidencjonowany | 60%/100%/180% przeciętnego wynagrodzenia | 9% | 324 zł/540 zł/972 zł (przy założeniu, że przeciętne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw w IV kwartale 2021 wyniesie 6 000 zł) | Wysokość uzależniona od progu przychodów do 60 tys zł/ 60-300 tys zł/ powyżej 300 tys zł |
| Karta podatkowa | Płaca minimalna | 9% | 270,90 zł (w 2022 roku) | |
| Wspólnicy jednoosobowej Sp. z o.o. lub wspólnicy Sp. kom | Przeciętne wynagrodzenie | 9% | 540 zł (przy założeniu, że przeciętne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw w IV kwartale 2021 wyniesie 6 000 zł) |
Skala podatkowa
W przypadku opodatkowania według skali podatkowej podstawą naliczenia składki zdrowotnej jest dochód, czyli przychody z działalności gospodarczej pomniejszone o koszty uzyskania tego przychodu oraz wysokość składek społecznych za dany miesiąc. Wysokość składki zdrowotnej to iloczyn 9% i wysokość dochodu z danego miesiąca. Trzeba pamiętać, że składka zdrowotna nie może być niższa niż 9% minimalnego wynagrodzenia – w roku 2022 minimalna składka zdrowotna wyniesie 270,90 zł. Oznacza to, że przedsiębiorca, który w danym miesiącu nie osiągnął żadnego przychodu lub osiągnął stratę musi opłacić minimalną składkę zdrowotną.
Podatek liniowy
Podstawa naliczenia składki zdrowotnej przy opodatkowaniu podatkiem liniowym także jest dochód, jednakże stawka składki zdrowotnej została obniżona do 4,9%. Tutaj także wysokość składki zdrowotnej nie może być niższa niż 9% minimalnego wynagrodzenia – w roku 2022 minimalna składka zdrowotna wyniesie 270,90 zł.
Zarówno przy rozliczaniu się na podstawie skali podatkowej jaki i podatku liniowego może dojść do sytuacji, że suma składek na ubezpieczenie zdrowotne wpłaconych w ciągu roku jest wyższa od rocznej podstawy wymiaru składki ustalonej w zależności od stosowanej formy opodatkowania. O zwrot można wystąpić w ciągu miesiąca od upływu terminu na złożenie zeznania podatkowego tj. do końca maja danego roku. Wnioski złożone po terminie nie będą rozpatrywane. Wnioski mogą być składane tylko przez portal ZUS PUE.
Karta podatkowa
Wysokość składki zdrowotnej w przypadku karty podatkowej będzie tak samo jak wysokość podatku ustalona odgórnie i niezależna od faktycznie uzyskanych przychodów lub dochodów. Składka zdrowotna będzie wynosić równowartość iloczynu 9% i minimalnego wynagrodzenia za pracę – w roku 2022 minimalna składka zdrowotna wyniesie 270,90 zł. W przypadku rozliczania na podstawie karty podatkowej nie będą obowiązywać przepisy przejściowe.
Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych
Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych charakteryzuje się tym, że w zasadzie nie można w nim odliczyć kosztów uzyskania przychodów poza odliczeniem opłaconych w danym miesiącu składek społecznych. W związku tym wysokość składki społecznej będzie uzależniona od wysokości osiągniętych przychodów pomniejszonych o zapłacone składki społeczne.
Ustawodawca przewidział trzy progi wysokości przychodów, od których uzależnił wysokość składki zdrowotnej. W tym przypadku stawka składki zdrowotnej nie będzie wynikała bezpośrednio z uzyskanych w danym miesiącu przychodów, ale będzie ustalona ryczałtowo do konkretnego przedziału. Podstawą wymiaru składki zdrowotnej będzie wynosiła 60%, 100% lub 180% przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w roku 2021. Składka zdrowotna będzie równa iloczynowi 9% i podstawy wymiaru składki.
| Kwota przychodu | Podstawa wymiaru składki | Wysokość składki miesięcznej |
| < 60 000 zł | 60% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia | 324 zł* |
| 60 000 – 300 000 zł | 100% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia | 540 zł* |
| > 300 000 zł | 180% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia | 972 zł* |
* przy założeniu, że przeciętne miesięczne wynagrodzenie będzie wynosić 6 000 zł
Deklaracja za dany miesiąc będzie obejmowała faktyczny przychód z tego miesiąca. Nie będzie tutaj przesunięcia jak przy rozliczaniu się według skali podatkowej lub podatku liniowego. Przychód w kolejnych miesiącach będzie sumowany narastająco i po przekroczeniu kolejnego progu wysokość składki wzrasta. Co ciekawe na koniec roku przychód będzie rozliczany globalnie i pomimo tego, że kolejny próg przychodowy został przekroczony w trakcie roku to składkę w wyższej wysokości trzeba będzie dopłacić od początku roku. Dopłaty trzeba będzie dokonać do 15 marca czyli po miesiącu od złożenia rozliczenia rocznego za rok ubiegły.
Jeżeli przedsiębiorca prowadzi więcej niż jedną pozarolniczą działalność gospodarczą to składka zdrowotna jest naliczana od sumy przychodów /dochodów.
Wspólnicy spółek cywilnych, jawnych i partnerskich będą się rozliczać z ZUS na takich samych zasadach jak przedsiębiorcy prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą tzw. składka zdrowotna będzie naliczana od dochodu (skala podatkowa, podatek liniowy ) lub przychodu (ryczałt). Natomiast wspólnik jednoosobowej sp. z o.o. oraz wspólnicy spółek komandytowych będą opłacali składkę zdrowotną liczona jako 9% od średniego wynagrodzenia ogłoszonego przez GUS.
Osoby rozpoczynające działalność gospodarczą za pierwszy miesiąc będą opłacać składkę zdrowotną w minimalnej wysokości.
W razie wątpliwości prosimy o kontakt z działem kadrowym naszego biura rachunkowego.